Hành Trình Lịch Sử Của Gốm Sứ Việt Nam

Từ ngàn xưa, người Việt đã biết làm ra những đồ gốm sứ Việt Nam từ đất nung để phục vụ nhu cầu cuộc sống với các sản phẩm đa phần là đồ gia dụng như bát đĩa, ấm chén, chum vò, các loại nồi, hũ, bình… 

Lịch Sử Hình Thành Của Gốm Sứ Việt Nam

Hành trình gốm sứ Việt Nam tại Triển lãm sẽ trải dài theo từng giai đoạn lịch sử. Bắt đầu với gốm Việt Nam 10 thế kỷ đầu Công nguyên. Cách ngày nay trên 2.000 năm, từ những kỹ thuật mới trong chế tác đồ gốm được phổ biến từ Trung Hoa, nghề gốm Việt Nam với trình độ và kinh nghiệm truyền thống sẵn có đã nhanh chóng tiếp thu, nắm vững và phát triển để tạo nên những sắc thái riêng biệt, trở thành một trong số ít các quốc gia có nghề sản xuất đồ gốm men ra đời sớm và phát triển liên tục.

Sự chuyển biến và đổi thay của nghề gốm trong giai đoạn này còn thể hiện ở quy mô và tổ chức sản xuất. Nếu như thời Đông Sơn trước đó, chúng ta chưa tìm thấy một trung tâm sản xuất nào, bởi những sản phẩm gốm chủ yếu là tự túc, tự cấp, không có sự chuyên biệt, với quy trình sản xuất đơn giản và gọn nhẹ, thì đến giai đoạn này, hàng loạt trung tâm sản xuất có quy mô lớn đã ra đời. Những cuộc khai quật di tích lò gốm cổ ở Tam Thọ (Thanh Hoá), Đại Lai, Luy Lâu, Đương Xá (Bắc Ninh), Thanh Lãng, Lũng Ngoại, Đồng Đậu (Vĩnh Phúc) cho thấy những thợ thủ công làm gốm thời kỳ này đã kết hợp được truyền thống gốm Đông Sơn với kỹ thuật sản xuất gốm tiên tiến đương thời của Trung Hoa để sản xuất ra dòng gốm mang sắc thái bản địa. Đặc trưng của đồ gốm thời kỳ này có xương gốm dày, men mỏng thường không phủ hết đồ vật, men màu vàng ngà, trắng nhạt, trắng xám; trang trí hoa văn in nổi ô trám, hoa văn xương cá hoặc lá dừa, hình thoi, chữ S, văn chải, văn sóng nước… một số ấm, âu, hũ có trang trí hình cánh sen, chim, cá, đầu gà, đầu voi.

Triển lãm cũng giới thiệu giai đoạn 2 của gốm Việt Nam thế kỷ XI-XIV: Từ thế kỷ thứ 10, Việt Nam bước vào thời kỳ xây dựng các nhà nước phong kiến dân tộc độc lập. Nghề làm đồ gốm có sự phát triển mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong phục hồi và phát triển kinh tế, văn hoá, tạo thành bản sắc riêng có, loại hình phong phú, trang trí đa dạng, độc đáo về mỹ thuật. Xuất hiện những lò gốm chuyên sản xuất sản phẩm phục vụ cung đình ngay tại khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long. Các lò gốm cũng đã được tìm thấy ở Thăng Long, Hải Dương, Nam Định, Thanh Hoá, Ninh Bình.

Gốm sứ Việt Nam có nhiều nét riêng biệt, được nhiều nước ưa chuộng

So với gốm sứ các nước, gốm sứ Việt Nam có nhiều nét riêng biệt nên được nhiều nước trên thế giới ưa chuộng. Cùng với xu hướng coi đồ gốm sứ như một dòng sản phẩm nghệ thuật trang trí chứ không còn chỉ là đồ gia dụng đơn thuần thì với hệ thống các làng nghề, dòng gốm, lò gốm và nghệ nhân làm gốm hiện nay, chúng ta hoàn toàn có thể biến gốm sứ nghệ thuật trang trí thành một ngành hàng xuất khẩu mũi nhọn, đem lại nguồn thu nhập cao. Bên cạnh đó, sự phát triển của máy móc, công nghệ đã góp phần giúp các nghệ nhân gốm sứ tạo ra những sản phẩm có kích cỡ lớn, hình dáng đa đạng, màu sắc hoa văn rất lung linh mà trước kia khó lòng có thể chế tác được.

Dạo quanh một vòng nhiều cửa hàng đại lý gốm sứ trên cả nước có thể thấy cả một hệ thống sản phẩm rất đa dạng về kích cỡ, màu sắc, chủng loại cùng tính thẩm mỹ và nghệ thuật trang trí rất cao. Để nâng cao vị thế của gốm sứ Việt Nam, ngoài phần quảng bá sản phẩm thì những phiên đấu giá đồ cổ quốc tế có sự tham gia của gốm Việt cổ cũng là vấn đề rất đáng lưu tâm. Khi cổ vật gốm Việt càng nổi tiếng, càng có giá trị cao trong các phiên đấu giá quốc tế, điều đó cũng đồng nghĩa sự quan tâm của thế giới đối với sản phẩm gốm sứ Việt Nam sẽ ngày càng được nâng cao, mở ra nhiều cơ hội hơn nữa cho ngành hàng đầy tiềm năng này.